Poddasze zaadaptowane na pomieszczenie użytkowe czy też mieszkanie musi być oświetlone zgodnie ze standardami oświetlenia zwykłych pomieszczeń, co oznacza, że okno powinno być wielkości równej 1/8 powierzchni podłogi. Takie obostrzenia nie obowiązują, jeżeli poddasze pozostaje strychem.
Istnieje kilka możliwości oświetlenia poddasza. Najprostszym sposobem jest zamontowanie okna dachowego. Kolejne to rozbudowanie dachu o lukarnę. Można także zdecydować się na zamontowanie okien pionowych w ścianie szczytowej bądź połączenie takiego okna z oknem dachowym, co daje okno kolankowe.
Jakie okna na poddasze?
Okna dachowe – to najczęściej wybierane rozwiązanie, przy adaptacji poddasza pod mieszkanie bądź pomieszczenie użytkowe. Montaż jest prosty, nie narusza konstrukcji dachu, w związku z czym nie wymaga specjalnych pozwoleń. Okno dachowe wtapia się w dach – zazwyczaj nie widać go z zewnątrz (zależy to też od stopnia nachylenia dachu). Pochylenie dachu powinno wynosić od 15-90 stopni, co w praktyce oznacza, że okna połaciowe można zamontować na każdy dachu.
Okna mogą dostarczać nawet do 50% więcej światła niż okna pionowe tej samej wielkości, w związku z tym okna dachowe mogą mieć mniejszą powierzchnię. Zaleca się, by ich wielkość wynosiła nie mniej niż 12% powierzchni podłogi pomieszczenia. Wybór okien dachowych powinien być uwarunkowany stroną, na którą okna mają wychodzić. Jeżeli na południe lub zachód okna powinny przepuszczać słońce, co pozwoli na wykorzystanie promieni słonecznych zimą i pomoże nagrzać mieszkanie. Latem należy zastosować osłony okienne. Okna wychodzące na północ lub wschód powinny być pasywne, lub energooszczędne. Charakteryzują się niskim współczynnikiem ciepła – zatrzymują ciepło w pomieszczeniu, nie pozwalając uciec mu na zewnątrz.
Okna dachowe powinny być zamontowane na wysokości 85-115 cm (dolna krawędź) i 185-205 (górna krawędź). Taka wysokość pozwala na wyglądanie przez okno.
Okna na ścianie szczytowej – z tego rozwiązania można skorzystać, jeżeli mamy do czynienia z dachem prostym dwuspadowym. Okna montujemy w miejscach przylegających do szczytu.
Okna kolankowe – okna te uatrakcyjniają wnętrze pomieszczenia. Okno kolankowe to po prostu połączenie okna dachowego z oknem pionowym, które ustawione są w ścianie kolankowej. Okna kolankowe łączą w sobie wiele zalet, m.in. dalej są prostsze w montażu i tańsze, nadają wnętrzu tradycyjny wygląd i zapewniają dobre oświetlenie pomieszczenia. Poza tym zapewniają kontakt wzrokowy ze światem, czego nie można powiedzieć o oknach połaciowych, przez które zobaczymy tylko niebo.
Lukarna – to rozwiązanie dość kłopotliwe, jednak wciąż stosowane. Głównie z powodu atrakcyjnego wyglądu. Lukarna to nadbudówka na dachu, w której montuje się standardowe pionowe okno. Lukarny stosuje się w klasycznym budownictwie, na przykład w kamienicach lub w domach tradycyjnych. W nowoczesnych budynkach też jest możliwość zbudowania lukarny – są one jednak o wiele większe. Budowa lukarny wiążę się z ingerencją w konstrukcję dachu, zazwyczaj konieczne jest odpowiednie pozwolenie. Wykonanie lukarny wiąże się też z dużo większymi kosztami niż montaż okna dachowego.
Różnice między oknem połaciowym a lukarną
Różnice między oknem połaciowym a lukarną, wynikają z wyglądu, ale też funkcjonalności oraz oczywiście ceny. Wybór uwarunkowany jest głównie zmysłem estetycznym, jednak i inne czynniki muszą zostać wzięte pod uwagę.
Każde rozwiązanie skutkuje pewnymi utrudnieniami. Zbyt blisko siebie umieszczone lukarny, będą zatrzymywały śnieg, który będzie dodatkowo obciążał dach. Decydując się na lukarny, należy zadbać o to, by ścianki były odpowiednio zabezpieczone – żeby nie przenikał przez nie topniejący śnieg. Z kolei okna połaciowe są bardziej podatne na brud, a ich mycie, z uwagi na konstrukcje może być niewygodne. Okna dachowe wymagają szczególnej dbałości, jeżeli chodzi o montaż ocieplenia – nie można dopuścić do powstania mostka termicznego. Do montażu okien dachowych warto zatrudnić solidną i sprawdzoną firmę montażową.
Kolejnym czynnikiem jest sposób oświetlenia poddasza. Okno połaciowe oświetla równomiernie pomieszczenie. Ilość światła zależna jest od kształtu ościeża – optymalną wersją jest pozioma górna krawędź i pionowa dolna. Okno dachowe jest ekonomiczne, ponieważ przyciąga promienie słoneczne zimą i pozwala zaoszczędzić na nagrzewaniu. Jednak w sezonie letnim okna powinny być zaopatrzone w dodatkowe osłony, aby zapobiec przegrzaniu poddasza. Innym sposobem jest zamontowane okna połaciowego na stronie północnej. Będziemy wtedy mieli do czynienia ze światłem rozproszonym, musimy jednak liczyć się z tym, że w okresie zimowym śnieg zacznie zalegać na oknach i przysłoni światło.
Lukarna oświetla pomieszczenie o kilkanaście procent mniej niż okno połaciowe, poprzez konieczność zbudowania wnęki w pomieszczeniu. Zbyt mocno oddalone miejsca mogą być niedoświetlone. Wiele zależy od kąta pochylenia dachu oraz wielkości lukarny. Lukarny nie nagrzewają pomieszczenia w takim stopniu jak okna dachowe.
Podsumowując, nie da się jednoznacznie określić który wybór będzie tym lepszym. Wszystko zależy od osobistych odczuć. Okno połaciowe nie narusza konstrukcji dachu, pozostawiając go prostym. Okien tych praktycznie nie widać z ulicy, chyba że zdecydujemy się na kolankowe. Lukarna, z kolei mocno ingeruje w konstrukcję dachu i jest jak najbardziej widoczna. Nadaje budynkowi tradycyjny styl.